Aardwarmte en aardbevingen: hoe zit dat nou echt?
Bij energie uit de ondergrond zoals aardwarmte denken mensen soms meteen aan aardbevingen. Zeker in Nederland, waar de situatie in Groningen nog vers in het geheugen ligt. Maar hoe zit dat precies bij aardwarmte? Is het gevaarlijk of alleen maar mooie energie? En wat wordt er gedaan om risico’s te beperken?
Wat is seismische activiteit?
Seismische activiteit betekent letterlijk beweging in de aarde. Dat kan variëren van hele lichte trillingen en verschuivingen over kleine breukjes tot voelbare aardbevingen. Bij aardwarmte gaat het meestal om microseismiek – trillingen die zo klein zijn dat je ze niet voelt, maar die wel meetbaar zijn met gevoelige apparatuur. Een microsiesmische trilling kan gebeuren als je je pomp ongepand uitzet, door een stroomstoring bijvoorbeeld, dan krijg je een heel klein pulsje in de ondergrond.
Wat is er tot nu toe gebeurd in Nederland?
In Nederland zijn er tot nu toe geen voelbare aardbevingen geweest die direct zijn veroorzaakt door aardwarmte. Wel zijn er op sommige plekken kleine trillingen gemeten. Die zijn vergelijkbaar met het effect van een vrachtwagen die voorbijrijdt. Het KNMI houdt dit nauwkeurig bij met een netwerk van meetstations verspreid over het land. Er is 1 aardwarmte locatie stil gelegd na een gemeten seismische activiteit, California. Hier is geen bovengrondse schade opgetreden, maar uit voorzorg ligt daar de productie stil.
Hoe zit dat vergeleken met Groningen?
De situatie in Groningen is anders. Daar ging het om gaswinning waarbij grote hoeveelheden gas uit de ondergrond werden gehaald, over een hele lange periode (>50jaar) waardoor de druk en volume veranderde en de bodem inzakte. Bij aardwarmte blijft het systeem in balans: massa en druk blijven gelijk: je haalt warm water omhoog, maar je pompt het afgekoelde water ook weer terug. Daardoor is het effect op de ondergrond veel kleiner.
Hoe wordt het risico beheerst?
Er zijn strenge regels en vergunningen voor aardwarmteprojecten. Die zijn gebaseerd op:
- Bodemonderzoek en risicoanalyses.
- Boorgat metingen en Stresstests: simulaties van wat er kan gebeuren in extreme situaties.
- Monitoring: continue metingen van trillingen, druk en temperatuur.
- Simulaties, visualisaties en interpretaties van reservoir en ondergrond modellen met Software en modellen: bedrijven investeren soms meer dan €150.000 per jaar in geavanceerde software om alles goed in de gaten te houden.
Een voorbeeld van stresstesten, innovatieve monitoring is het programma GEO4all, waarin data van verschillende bronnen wordt gecombineerd om risico’s beter te begrijpen en te voorspellen.
Conclusie
Aardwarmte is niet zonder risico, maar het risico op aardbevingen is klein – en wordt serieus genomen. Door goed onderzoek, slimme technologie en strenge regels wordt ervoor gezorgd dat aardwarmte veilig kan worden toegepast. Enthousiaste experts brengen de ondergrond gedetailleerd in kaart en proberen op ieder mogelijke manier te laten zien dat we Aardwarmte op een duurzame en veilige manier kunnen ontwikkelen. En dat is belangrijk, want duurzame warmte is hard nodig.
