Goed op stoom richting een duurzamer Amernet
De verduurzaming van het Amernet krijgt steeds meer vorm. Het is de bedoeling dat alle klanten in Midden- en West-Brabant per 2027 warmte krijgen via een nieuwe bron. Programmadirecteur Judith Koole en strategisch omgevingsmanager Alyssa van Dansik vertellen over de complexiteit en de uitdagingen van dit proces in een wereld vol verandering. “Eén ding is zeker: de warmtelevering vanuit de Amercentrale is opgezegd en dus moeten we zorgen voor een goed alternatief.”
Het Amernet behoort tot de grootste en oudste warmtenetten van Nederland en levert warmte aan zo’n 51.000 huishoudens en ruim 350 bedrijven in Midden- en West-Brabant. In de jaren tachtig werd het warmtenet aangelegd. De elektriciteitscentrale in Geertruidenberg fungeert sindsdien als bron. Steenkool en gas waren lange tijd de belangrijkste brandstoffen voor de centrale. Steenkool is inmiddels grotendeels vervangen door biomassa. Judith: “Om aan klimaatdoelstellingen te voldoen onderzoeken we al vanaf 2016 hoe we gebruik kunnen maken van duurzamere bronnen per 2030. Aanvankelijk leek biomassa een oplossing, maar ondertussen zijn er nieuwe en veel duurzamere bronnen en technieken ontstaan. Ook veranderde de wereld in rap tempo: publieke opinie, stikstofproblematiek, netcongestie en het wetsvoorstel Wet collectieve warmte zijn maar een paar ontwikkelingen waardoor we onze plannen voortdurend moesten bijstellen. Toen RWE in 2022 aankondigde dat ze per 1 januari 2027 gaat stoppen met de warmtelevering, besloten we door te pakken en de verduurzaming van het Amernet te versnellen.”
Mooie bronnenmix
Uitgangspunt bij het ontwikkelen van een duurzame oplossing is dat Ennatuurlijk niet afhankelijk wil zijn van één bron. Verder wordt een bron of bronnenmix streng getoetst op haalbaarheid, betaalbaarheid en CO2-emissie. Want uiteraard moeten de oplossingen voldoen aan de huidige en toekomstige duurzaamheidswetgeving. Judith: “We hebben uiteenlopende bronnen en opties overwogen in de afgelopen jaren. Inmiddels onderzoeken we of een mix van e-boilers met buffervaten en aquathermie een goede oplossing is. Samen zouden die een zeer goed alternatief kunnen vormen voor de huidige centrale. Later zouden we dan willen kijken of we ook kleinere bronnen aan de mix kunnen toevoegen, zoals lokale aardwarmteprojecten in Plukmade en in Tilburg.”
Wachten op groen licht voor verdere verduurzaming
Een e-boiler is vergelijkbaar met een gigantische waterkoker die groene stroom gebruikt voor het verhitten van water. Judith: “Het zou gaan om twee e-boilers op het terrein van ons pompstation in Geertruidenberg. Idealiter bouwen we daar ook een aantal warmtebuffers die we opwarmen als de zon schijnt en de wind waait, en groene stroom dus het goedkoopst is.” Parallel daaraan onderzoekt Ennatuurlijk de mogelijkheden voor het ontwikkelen van een aquathermiecentrale. “Begin 2025 weten we of de plannen voor de e-boilers en de aquathermiecentrale haalbaar zijn.”
Eigenlijk de mooiste optie
Daarnaast ontwikkelt Ennatuurlijk aardwarmte in Moerdijk. Warmte met een temperatuur van circa 90 °C die via een 17 kilometer lange leiding naar Geertruidenberg wordt getransporteerd. “Aardwarmte is theoretisch gezien de mooiste, meest duurzame en meest betaalbare optie voor de klanten van het Amernet en de regio”, vertelt Judith. “Maar de ontwikkeling is complex en in de tijd dat we hiermee bezig zijn lopen we tot nu toe tegen veel obstakels aan. In onze planning gaan we nu uit van oplevering eind 2028, maar dan moet ook echt alles meezitten. Zolang e-boilers en aquathermie nog niet honderd procent zeker zijn, blijven wij hoe dan ook hard doorwerken om de aardwarmtebronnen en de leiding zo snel mogelijk gereed te hebben. En mochten we begin 2025 groen licht krijgen voor e-boilers en aquathermie, dan blijft het evengoed verstandig om te kijken naar de groeipotentie van deze oplossing. Met de aardwarmte uit Moerdijk kunnen we minstens honderdduizend extra Brabanders van duurzame en betaalbare warmte voorzien. En omdat er maar heel weinig duurzame warmtebronnen zijn in Brabant, zouden de provincie en gemeenten gek zijn als ze daar niet naar kijken.”
Eigen potentieel benutten
Inmiddels hebben diverse gemeenten al interesse getoond, weet Alyssa. Zij investeerde de afgelopen maanden veel tijd in het verstevigen en onderhouden van relaties met de stakeholders in Midden- en West-Brabant. “Als er zoveel potentieel aan aardwarmte in Brabant in de grond zit, dan is het zonde dat de nabijgelegen gemeenten die zelf niet gebruiken voor hun eigen energietransitie. Op dit moment wordt gekeken welke wijken mogelijk geschikt zijn voor een warmteaansluiting en naar de betaalbaarheid ervan.”
Samenwerken met overheden
“Steun vanuit het ministerie, de provincie en gemeenten is onmisbaar om zo’n groot project voor elkaar te krijgen”, stelt Alyssa. “Technisch gezien zijn we tot veel in staat, maar we zijn afhankelijk van elkaar en moeten dus samenwerken. Doordat relaties verbeterd zijn en we elkaar beter hebben leren kennen, zien we meer enthousiasme ontstaan voor het Amerprogramma. De provincie neemt bijvoorbeeld steeds meer een voortrekkersrol aan. Samen zijn we bezig met een verbeterd vergunningen- en participatietraject voor de aanleg van de transportleiding, waar alle belangen van de verschillende gemeenten goed geborgd zijn. En het is dankzij de gemeente Geertruidenberg, die haar vergunningenprocedure heeft versneld, dat de omgevingsvergunning voor de e-boilers nog net op tijd verleend kon worden om SDE-subsidies aan te vragen.”
Elkaar keihard nodig
Ook de gemeenten Breda en Tilburg, waar een groot deel van de inwoners een warmteaansluiting heeft op het Amernet, reageerden positief op de plannen. Alyssa: “Voor hen is het van belang dat de huidige bron wordt vervangen door duurzamere bronnen. En dat gaat nu gebeuren. Daarnaast hebben Breda en Tilburg zelf ook veel ambities op het gebied van warmte en daarin zouden we elkaar goed kunnen vinden.” Alyssa ziet een voorzichtige kanteling in de verhouding tussen overheden en een bedrijf als Ennatuurlijk. “Toen het wetsvoorstel Wet collectieve warmte werd gepresenteerd zagen we dat veel publieke partijen de levering van collectieve warmte zelf wilden oppakken binnen hun gemeente. Maar nu er wat tijd verstreken is, is het er besef dat alle kennis en ervaring keihard nodig zijn en dat we in de energietransitie samen moeten optrekken. Dat we daarin als Ennatuurlijk veel te brengen hebben, bewijzen we met alle mooie duurzame initiatieven rond het Amernet.”
Meer lezen? Download ons magazine
Dit artikel komt uit de 5e edtie van ons magazine Doorpakken.
Benieuwd?
