Hoe de ‘magische driehoek’ de energietransitie in Maastricht in beweging brengt

De energietransitie in de gebouwde omgeving verloopt nog moeizaam. Er zijn veel plannen, maar de praktijk blijkt weerbarstig. In Maastricht kwamen projectontwikkelaar Vivian Jaspar van woningcorporatie Woonpunt, beleidsadviseur Peter Rompelberg van gemeente Maastricht en Key accountmanager Bob Oosterbaan van Ennatuurlijk tot een manier van samenwerken die doorpakken een stuk makkelijker maakt. Met als eerste resultaat: een plan voor het aardgasvrij maken van de renovatiewijk Nazareth. Wat maakt deze samenwerkingsdriehoek zo magisch?

1. Vorm een fundament van vertrouwen

“Verduurzamen kun je niet alleen”, stelt Bob. “Gemeenten, woningcorporaties en warmtebedrijven zoals Ennatuurlijk hebben elkaar nodig. Maar samenwerking kan in de praktijk heel lastig zijn. Partijen hebben hun eigen belangen en staan vaak argwanend tegenover elkaar, waardoor trajecten vertragen of verzanden. Een goede samenwerking begint dan ook met vertrouwen”. “En dat vraagt een flinke tijdsinvestering”, voegt Peter Rompelberg toe. “Het is cruciaal dat je elkaar door en door leert kennen. We kennen elkaar ondertussen zo goed, dat we soms zelfs voor de ander opkomen in discussies. Dat krijg je alleen voor elkaar als je open communiceert en kwetsbaar durft te zijn.” Vivian onderschrijft dat volledig. “Je moet in de samenwerking je onzekerheden durven laten zien, anders ben je elkaar heel snel kwijt.”

2. Bepaal een gezamenlijk doel

Een tweede succesfactor is een gezamenlijk doel. Bij alle drie de partijen stonden de bewoners centraal. Peter: “Je moet niet focussen op de verschillen, maar kijken wat je samen wil bereiken. In het begin hebben we daarom veel tijd besteed aan ontdekken wat voor ons alle drie het belangrijkst was. Dat betaalt zich later in het proces terug. We zien elkaar niet langer als concurrenten, maar als collega’s met een gezamenlijk einddoel.” Bob vult aan: “Daardoor dachten de gemeente en Woonpunt als vanzelfsprekend mee over hoe we de aansluitkosten konden verlagen. In delen van Nazareth zouden de straten bijvoorbeeld toch al opnieuw bestraat worden door de gemeente in het kader van wijkrenovatie. Als we de aanleg van het warmtenet met het bestratingswerk combineren, kunnen we kosten besparen.”

5. Pak je eigen rol

Volgens Peter scheelt het ook veel als je weet welke rol elke partij heeft en welke belangen daarmee gemoeid zijn in elke fase. “In dit project hebben wij als gemeente een regierol. We bewaken de duurzaamheidsambities van Maastricht en vertegenwoordigen de bewoners, waarbij gelijkwaardigheid en betaalbaarheid voorop staat. In de voorbereidende fase, waarin we samen de wijkgerichte aanpak voor Nazareth schreven en de uitgangspunten vastlegden, was deze rol belangrijk. Maar wij zijn geen contractpartner en investeren niet in het warmtenet of in de verduurzaming van de woningen. In de uitvoeringsfase zal onze rol dan ook bescheidener zijn. Dat betekent ook dat we minder invloed moeten willen hebben. Het is dan aan de andere partners om hun rol te pakken.”

6. Maak gebruik van elkaars expertise

De voorbereidende fase is ondertussen afgerond en subsidieaanvragen zijn de deur uit. Vivian: “Ennatuurlijk was in deze fase leidend. Ze hebben ervaring met subsidies aanvragen. In het vertrouwen dat ze weten wat ze doen, hebben we dat aan hen overgelaten. Natuurlijk hebben we tijdens het proces wel kritische vragen gesteld onder het motto: ‘hard op de inhoud, zacht op de relatie’.” Zodra de uitvoering in Nazareth begint, zullen de rollen worden omgedraaid. Bob: “We volgen dan de aanpak en planning van Woonpunt en de gemeente. En we gaan als één team en met één mond met de wijkbewoners communiceren om draagvlak voor de aanpak te creëren. Gebruik maken van elkaars expertise en daarop vertrouwen, is daarmee ook een belangrijk ingrediënt van onze magische samenwerkingsdriehoek."