Hoe pak je door in lokale energie?
Samen met ongeveer tweehonderd medewerkers van Ennatuurlijk en alle partners willen ze de energietransitie in Nederland elke dag een stukje verder brengen. Ernst Japikse startte in maart 2020 als algemeen directeur. Commercieel directeur Suzanne Sweerman volgde in september. Twee bestuurders met een frisse blik op een snel veranderende energiewereld met grote opgaven. Beiden met het lef om er voor te gaan en die eerste stap te zetten.
Ernst: “Je moet gewoon beginnen, anders komen we er nooit. Ik weet nog hoe ik vorig jaar binnenkwam. Ik wilde Ennatuurlijk op de kaart zetten en de stagnerende energietransitie op gang helpen. Warmte is voor een kwart van de woningen waarschijnlijk het beste alternatief voor aardgas en onze aandeelhouders gaven groen licht om ondernemend te zijn. De urgentie die ik voelde, werd op veel plekken gedeeld. Maar ik zag weinig actie. De energietransitie is voor veel mensen nog abstract en ver weg. Zelfs voor gemeentes. Iedereen weet dat er iets moet gebeuren, maar niemand weet hoe en wat het moet gaan kosten. Ik begrijp dat volkomen, want het is complex, maar zo schiet het niet op. Ook intern waren er nog uitdagingen. We waren nog te veel gericht op warmtelevering en te weinig op de wereld om ons heen. Dus daar zijn we begonnen. En dan hadden we ook nog dat stoffi ge imago, dat op geen enkele manier bij de organisatie paste. Ondertussen hebben we flinke sprongen gemaakt.”
Suzanne: “Toen ik kwam, was ik inderdaad verrast hoe divers en dynamisch het bedrijf is. Een mooie mix van kennis en ervaring en jonge aanpakkers. En net als jij zag ik dat de organisatie bezig was met dingen goed doen: veilig, degelijk en betrouwbaar. Natuurlijk is dat heel belangrijk. Klanten verwachten dat er altijd warmte is, net als elektriciteit of internet. Maar waar kun je ze écht blij mee maken? Wat gebeurt er op de markt? Daar moeten we óók op inspelen.”
Ernst: “Wij willen niet langer een bedrijf zijn dat gigajoules levert via een warmtenet, maar we willen mensen een aangename binnentemperatuur bieden op een duurzame manier. Dat vergt een wezenlijk andere aanpak.”
Suzanne: “Bij de energietransitie gaat het niet alleen om woningen aansluiten op het warmtenet. We willen de woningen ook aardgasvrij maken en duurzame warmte leveren, en dat op een betaalbare manier. Als je dat echt wilt – en dat willen we - dan moet je naar het hele systeem kijken: bronnen verduurzamen, leidingen verbeteren en samen met de bewoners kijken wat er in huis moet gebeuren. Maar dat waren we nog niet gewend. Dat vraagt een heel andere aanpak: andere partners, andere financiering, nieuwe kennis en veel meer werken vanuit de blik van de klant. Werk aan de winkel dus.”
Ernst: “Waar begin je? Wat is de eerste stap? Waar kunnen wij van betekenis zijn? We besloten het grote verhaal klein te maken, zoals jij dat zo mooi kan zeggen. We brengen de energietransitie letterlijk dichtbij. We gaan zorgen dat mensen begrijpen wat de energietransitie voor hun woning en hun wijk betekent. We willen samen met de buurt de beste lokale oplossingen vinden, zodat we tempo in de transitie kunnen krijgen. Ik geloof niet in grote oplossingen. De energietransitie is een kwestie van lokaal in een wijk beginnen en dan de kralen aan elkaar rijgen. Dat is de enige logische route.”
"In een duurzame wereld komt niet alleen je eten van dichtbij, maar ook je energie."
Suzanne: “En daar zijn we al mee bezig. We hebben de eerste wijken al aardgasvrij gemaakt. We kruipen al tegen onze klant aan. Lokaal past ook in deze tijd, als tegenbeweging voor de globalisering. In een duurzame wereld komt niet alleen je eten van dichtbij, maar ook je energie. Je gebruikt de beste en meest duurzame warmtebron in je buurt. Ons voordeel is dat we overal in Nederland werken. We zijn een lokale partner met landelijke slagkracht. In Twente hebben we het duurzaamste net van Nederland. In Leeuwarden gaan we aardwarmte gebruiken en in Helmond onderzoeken we de mogelijkheden van warmte uit oppervlaktewater. De lessen die we daar leren, passen we overal toe.”
Ernst: “Maar mensen moeten eerst weten wat de energietransitie voor hun eigen woning betekent, voordat ze kunnen meedenken over de wijk en knopen durven doorhakken.”
Suzanne: “Dat is ook een les van de 27 proeftuinen Aardgasvrije Wijken die in 2018 zijn begonnen. Pas bij vier of vijf wijken is daar een schop de grond ingegaan. Het blijkt lastig om een oplossing te vinden waar de meeste partijen achter staan. Om dat voor elkaar te krijgen, moet je alle deuren langsgaan en dat kost tijd.”
Ernst: “Dat proces kunnen wij versnellen met de Buurt Bouwdoos Warmtetransitie. Dat is een fantastische manier om bewoners spelenderwijs mee te nemen. Eerst kijken wat de beste oplossingen zijn om jouw eigen huis te verduurzamen. En dan onderzoeken of het beter en goedkoper kan als je je warmtevoorziening samen met de buurt inricht. Daar zit onze toegevoegde waarde: buurten faciliteren bij het vinden van het beste alternatief voor aardgas en dat vervolgens helpen uitvoeren.”
Suzanne: “En ondertussen zoeken we naar de projecten waarmee we alvast meters kunnen maken. Woningcorporaties zijn daarvoor onze ideale partners. Die denken in wijken en straten en zijn gewend om dertig jaar vooruit te kijken, net als wij. Als woningcorporaties hun renovatieplanning met ons delen, dan kunnen we - als ze dat willen - gelijk de woning aardgasvrij maken. In Tilburg doen we dat al. Dat is heel gaaf. We kunnen nog niet altijd direct CO2-neutrale warmte leveren. Soms moeten we het nog met tussenoplossingen doen. Maar we kunnen de woningcorporaties wel garanderen dat we het warmtenet steeds verder verduurzamen, totdat de warmte uiteindelijk in 2040 helemaal CO2-neutraal is. De plicht om dat voor elkaar te krijgen ligt bij ons en daar zijn we ook elke dag al mee bezig, overal waar wij actief zijn.”
Ernst: “Versnellen betekent ook nieuwe dingen leren die nodig zijn in deze markt ...”
Suzanne: “Ja, in Twente onderzoeken we samen met de twaalf eigenaren van een appartementencomplex wat er nodig is om hun woningen aan te sluiten op ons warmtenet. Daarbij moeten we dan natuurlijk ook de eventuele aanpassingen in de woning zelf meenemen. Nog nooit gedaan, maar we gaan het gewoon doen. Anders kunnen we nooit leren hoe we klanten een totale oplossing voor de verduurzaming van hun huis kunnen bieden.”
Ernst: “Als we een paar van dit soort projecten hebben gedaan en bewoners zien dat we dat kunnen, krijgen ze vertrouwen dat het ook voor hen mogelijk is. Uiteindelijk hoop ik dat alle klanten fans van onze producten en onze manier van werken worden. Dan kunnen wij echt verschil maken in de energietransitie.”
Suzanne: “Dat wil ik ook. Maar daarvoor moet nog wel het nodige gebeuren.”
"We laten ons zien zoals we zijn: doorpakkers in lokale energie die de extra stappen zetten en hun nek durven uitsteken."
Ernst: “Zeker, we hebben nog een slag te maken. We zijn dat stoffige imago van ons aan het afschudden en ondersteunen dat met een nieuwe positionering. We laten ons zien zoals we zijn: doorpakkers in lokale energie die de extra stappen zetten en hun nek durven uitsteken. Onze acties gaan bewijzen dat we het menen en dat we het vertrouwen waard zijn. Ik ben in ieder geval alvast fan.”
Suzanne: “Ben jij dan ook aangesloten op een warmtenet?”
Ernst: “Gewetensvraag. Mijn woning verduurzamen is nogal een opgave die veel tijd en vooral ook veel geld gaat kosten. Een oplossing met de buurt lijkt het meest voor de hand te liggen. En net als veel woningeigenaren schuif ik dat vooruit … En jij?”
Suzanne: "Fan? Ja! Warmte-aansluiting? Nee. Als ik de mogelijkheid zou krijgen, zou ik tekenen. Maar mijn wijk is daarvoor niet geschikt: de woningen zijn vrijstaand, oud en slecht geïsoleerd. Dat is dus – voorlopig – nog geen oplossing. Maar ik heb een andere oplossing: we gaan kijken naar een ander huis. Ik doe op andere vlakken wel al veel om duurzaam te leven. Ik zet mijn verwarming twee graden lager, eet geen vlees en pak zoveel mogelijk de fiets en trein. Sinds ik bij Ennatuurlijk werk, ben ik me nog bewuster van de rol van warmte in mijn energiegebruik. Die is enorm. Dat bewustzijn merk ik ook bij collega’s: sommigen worden aanjager voor verduurzaming in hun eigen buurt en stimuleren collega’s om dat ook te doen. Ik vind het gaaf dat we ons jaarlijkse interne duurzaamheidsbudget gaan gebruiken om medewerkers aan te moedigen om ook hun eigen woning te verduurzamen.”
Ernst: “Ik ook. Ik ben er trots op dat we tweehonderd aanpakkers in dienst hebben die elke dag opstaan om de energietransitie in Nederland weer een beetje vooruit te duwen, bij de klant. Maar ook dichtbij, bij hen thuis.”
Meer lezen? Download ons magazine
Wil je meer lezen over warmte, de warmtetransitie en lokale energie?
