Ontwikkelen warmtenetten van de toekomst
Warmtenetten verduurzamen en meer woningen in kortere tijd omzetten van gas naar warmte. “Deze enorme opdracht krijgen we alleen voor elkaar met nieuwe bronnen, nieuwe technische oplossingen en nieuwe samenwerkingsvormen”, stelt Manager Duurzaamheid en Innovatie Frank Soons. “We kunnen het en zijn er volop mee bezig.”
Ennatuurlijk heeft een heldere visie op de toekomst. “In 2040 zijn onze warmtenetten CO2-neutraal. Onze netten ontvangen warmte van een variëteit aan lokale, duurzame bronnen, waaronder aardwarmte of zonthermie. We hebben duurzame oplossingen voor onze piekvraag, zoals warmteopslag of een waterstofketel. En dankzij slimme technologie zijn onze netten intelligent: ze zijn efficiënter en kunnen vraag en aanbod beter balanceren. Tot slot – en heel belangrijk: bewoners kiezen graag voor onze warmte, omdat ons aanbod aantrekkelijk is en we een goede manier hebben gevonden om duizenden woningen per jaar aan te sluiten.”
Complexe puzzel
Maar daarvoor moet nog wel het nodige gebeuren. Frank: “Het verduurzamen van een warmtenet is een hele uitdaging. De onderdelen van een warmtenet: warmtebron, distributienet, leverpunt en gebruiker, zijn allemaal afhankelijk van elkaar. Een verandering in de bron heeft consequenties voor de rest van het systeem. Veel van onze warmtenetten werken met een hoge temperatuur (70°C tot zelfs 120°C). De distributienetten, de aflevertechniek en de installaties van de klanten zijn daarop afgestemd. Maar veel duurzame bronnen bieden juist enkel lagetemperatuurwarmte. Als we een hogetemperatuurbron als gas willen vervangen door bijvoorbeeld aquathermie of aardwarmte, dan heeft dat consequenties voor het hele systeem. Het verduurzamen van een warmtenet is daarom een behoorlijk complexe puzzel. We vereenvoudigen dit door op elk onderdeel te experimenteren met nieuwe oplossingen en te werken naar een integrale aanpak met bewezen technieken, om zo uiteindelijk grote stappen te maken.”
Al doende leren
Voor de warmtenetten van de toekomst is nu ook nog niet alle technologie voorhanden, de technologie is in een experimentele fase. Frank: “Samen met onze partners starten we tal van projecten op om nieuwe technieken en concepten in de praktijk te brengen. Denk aan een ander type afleverset, waardoor de temperatuur van onze warmte 5 tot 10 graden omlaag kan en het comfort in de woning gegarandeerd blijft. Of een slimme regelaar die kijkt naar de weersvoorspellingen van morgen. Mocht het gaan vriezen, dan beslist het systeem om een aantal gebouwen alvast voor te verwarmen om een piek in warmtevraag voor het hele systeem te verminderen. Met dit demand-side-managementsysteem experimenteren we in ons eigen gebouw.”
Warmingup
Ennatuurlijk zet alles op alles om te voldoen aan de afspraken in het Klimaatakkoord. Frank: “De uitdagingen om tot een aardgasvrije gebouwde omgeving te komen zijn zo groot dat we de handen ineengeslagen hebben met een consortium van warmtebedrijven (WarmingUP), kennispartners als TNO en TU Delft en diverse andere partijen. Met steun vanuit de Meerjarige Missiegedreven Innovatie Programma's (MMIP) van de overheid gaan we drie jaar samenwerken aan innovatie van de warmtenetsector op het gebied van verduurzaming, slim ontwerp en aanleg, en de sociale vraagstukken. Dit gaat ons allemaal helpen om de klimaat- doelstellingen te realiseren.”
Aansluittempo omhoog
Op dit moment sluit Ennatuurlijk zo’n 3000 woningen per jaar aan op het warmtenet. “Als we het Klimaatakkoord serieus nemen, moet dit tempo omhoog naar 15.000 woningen per jaar”, stelt Frank. “Dit zullen grotendeels bestaande woningen zijn. We zijn gewend om nieuwbouw aan te sluiten. Dat is makkelijk. We leggen onze leidingen in braakliggende grond. Maar hoe ga je in een bestaande omgeving, waar mensen wonen en werken, woningen van het gas halen? Daar gaan onze handen van jeuken. Als eerste stap hebben we Kwartiermakers aangesteld: een groep specialisten binnen Ennatuurlijk die zich in dit vraagstuk vastbijten. Zij zorgen dat we versneld ervaring opdoen, zo veel mogelijk leren en deze informatie delen met onze andere projectteams.”
Aantrekkelijk aanbod
Zo zijn de Kwartiermakers op bezoek geweest bij Stadsverwarming Purmerend, waar de uitbreiding van het lokale warmtenet parallel loopt aan de renovatie van de riolering. Frank: “Door ervaringen uit te wisselen hebben we veel van elkaar opgestoken. Hun ervaring was dat je bij elke woning meerdere malen met de eigenaar om de tafel moet. Het was voor ons meteen duidelijk dat wij dat anders willen doen. We gaan ervoor zorgen dat we tot een aanpak komen waarbij klanten, gemeentes, aannemers, netwerkbedrijven en alle andere betrokken partijen efficiënt en effectief met elkaar samenwerken om wijken van het gas af te halen. En niet te vergeten, misschien nog wel het belangrijkste: we moeten in staat zijn de klant te verleiden om voor warmte te kiezen door een aantrekkelijk en begrijpelijk aanbod te doen. Daar kan eventueel ook financiering bij zitten. Een ding is duidelijk: bestaande bouw aansluiten vergt echt een andere aanpak. Ik weet zeker dat het ons gaat lukken.”
